Danuta Turczynowicz

---

Życiorys

Danuta Turczynowicz była córką wybitnego dziennikarza, Adriana Turczynowicza, i Stefanii Tworzydło. Ukończyła podstawową szkołę w Sieradzu oraz w 1938 roku, Gimnazjum Sióstr Urszulanek w Kaliszu. Już podczas nauki w gimnazjum aktywnie działała w harcerstwie.

Wkrótce po zakończeniu edukacji w 1938 roku przeprowadziła się wraz z rodziną do Włocławka. Tam zaczęła pracować jako sekretarka w Akcji Katolickiej. Angażowała się także w lokalne struktury harcerskie, a na przełomie sierpnia i września 1939 roku dołączyła do Harcerskiego Pogotowia Wojennego.

II wojna światowa

W okresie niemieckiej okupacji, 11 listopada 1939 roku, została członkinią I Drużyny Konspiracyjnej Harcerek hufca im. Romualda Traugutta we Włocławku, pod dowództwem Janiny Gabryjelskiej.

Danuta była także aktywistką w organizacji konspiracyjnej Kujawski Związek Polityczno-Literacki „Zew” (KZPL), gdzie pełniła rolę kierownika jednej z pięciu działających grup. Do organizacji wprowadziła również swojego ojca, Adriana, który później został redaktorem naczelnym konspiracyjnych publikacji KZPL. W gronie współpracowników znalazł się także Jan Sporny, Barbara Krzyżańska oraz Maria Świdzińska. W ramach KZPL zajmowała się kolportażem konspiracyjnej gazety „Ogniwo”, której istotnym punktem odbioru była kawiarnia „Pionier”, gdzie Turczynowicz pracowała jako ekspedientka. Współredagowała także dział literacki „Ogniwa”, w którym publikowane były jej własne wiersze.

Po rozłamie w Kujawskim Związku Polityczno-Literackim „Zew” w sierpniu 1940 roku, Danuta przyłączyła się do nowo założonego Kujawskiego Stowarzyszenia Społeczno-Literackiego (KSSL), którego liderem został jej ojciec. W tej organizacji, od września (lub najpóźniej od połowy października) 1940 roku, była odpowiedzialna za organizację kolportażu gazety „Piorun”, której także współredagowała. Razem z Janiną Lech, odegrała kluczową rolę w organizacji rozprowadzenia publikacji KSSL.

Na początku 1941 roku gestapo przeprowadziło falę aresztowań wśród działaczy KZPL i KSSL. Danuta Turczynowicz została zatrzymana 3 lutego 1941 roku. Podczas wielodniowego aresztu w więzieniu we Włocławku była brutalnie przesłuchiwana. Mimo tortur, nie ujawniała miejsca ukrycia swojego ojca ani nazwisk osób współpracujących, a także nie zaprzeczyła przynależności do KZPL. Pod koniec lutego przewieziono ją do obozu na Błoniach w Inowrocławiu, gdzie kontynuowano śledztwo.

Na podstawie aktu oskarżenia z 3 sierpnia 1942 roku, została postawiona przed sądem w Dreźnie. 14 października 1942 roku, na sesji wyjazdowej w Dreźnie, Wyższy Sąd Krajowy w Poznaniu skazał ją na pięć lat obozu karnego. Została osądzona razem z innymi osobami, w tym Stefanem Wachowskim, Jerzym Kwiatkowskim, Tadeuszem Kudełem, Zofią J. Kosińską, Haliną Ziółkowską, Bronisławą Wierzbicką, Heleną Stalińską, Marią Magdaleną Lech oraz Wandą Lucyną Czapską.

Od lutego 1943 roku była przetrzymywana w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau, gdzie otrzymała numer obozowy 34671. Osadzono ją w różnych blokach, takich jak 14, 7 oraz 21. W obozie pisała patrioticzne wiersze oraz udzielała pomocy innym więźniom, w tym swojej koleżance chorej na tyfus. Niestety, Danuta Turczynowicz zmarła na tyfus 14 marca 1943 roku w Auschwitz-Birkenau.

Upamiętnienie

Danuta Turczynowicz została upamiętniona na tablicy, która znajduje się obok Pomniku Szarych Szeregów z Włocławka. Ten ważny monument usytuowany jest przy kościele pw. Wszystkich Świętych we Włocławku, świadcząc o jej roli w historii lokalnej społeczności.

Warto dodać, że biogram Danuty Turczynowicz ukazał się w Słowniku Biograficznym Konspiracji Pomorskiej 1939-1945, część 6, co potwierdza jej znaczenie oraz wkład w działalność w czasie II wojny światowej.

---

Oceń: Danuta Turczynowicz

---