Zenon Paruszewski

---

Życiorys

Zenon Paruszewski urodził się w Sieradzu, w rodzinie, której ojciec, Piotr, był urzędnikiem w magistracie, a matka, Stefania z d. Pałęckich, dbała o dzieciństwo w Warszawie. Jego życie szkolne rozpoczęło się w 1911 roku, kiedy to, mając zaledwie 10 lat, wyjechał z matką na Ukrainę. W latach 1914–1918 uczęszczał do gimnazjum w Humaniu. Po powrocie do Warszawy kontynuował naukę w Gimnazjum Rady Głównej Opiekuńczej.

W 1920 roku zdał maturę w Gimnazjum Kazimierza Kulwiecia i wkrótce wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie służył jako kanonier artylerii polowej. Po ukończeniu edukacji maturalnej rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, które jednak przerwał. Jego zaangażowanie w działalność sportową obejmowało również działalność w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”.

W 1923 roku zakończył państwowy kurs Wychowania Fizycznego, a pięć lat później uzyskał uprawnienia do nauczania wychowania fizycznego w szkołach średnich. W okresie 1924–1927 pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego w warszawskich gimnazjach: Miejska Szkoła Rzemieślnicza im. Michała Konarskiego (1924), Gimnazjum Rocha Kowalskiego (1924–1926), I Gimnazjum Męskie Magistratu m.st. Warszawy (1926–1927) oraz Prywatne Gimnazjum Towarzystwa Wychowawczo-Oświatowego „Przyszłość” (1928–1939), które stało się znane jako jedna z największych szkół sportowych stolicy, głównie dzięki jego pracy.

Paruszewski był również instruktorem hokeja na lodzie oraz aktywnie działał w polskich związkach sportowych, takich jak Polski Związek Gier Sportowych (od 1927), Polski Związek Hokeja na Lodzie (od 1931) i Polski Związek Lekkiej Atletyki (1932–1935, 1948–1951).

W 1939 roku pełnił rolę trenera seniorskiej reprezentacji Polski na mistrzostwach świata w Szwajcarii, gdzie zespół zajął szóstą lokatę. Po wybuchu II wojny światowej, Paruszewski uczył wychowania fizycznego oraz innych przedmiotów w prywatnej szkole Jacka Szczypiorskiego oraz w szkołach Towarzystwa „Przyszłość”. Organizował zawody sportowe, a swoje doświadczenia opisał w artykule „Konspiracyjne mecze hokejowe warszawskiej młodzieży w czasie okupacji”, opublikowanym w Przeglądzie Sportowym w 1947 roku. Warto również wspomnieć, że był członkiem Związku Walki Zbrojnej oraz Armii Krajowej i uczestniczył w powstaniu warszawskim. Po jego upadku trafił do obozu w Pruszkowie, jednak udało mu się uciec z transportu do III Rzeszy. Do 1945 roku pracował jako młynarz w Końskich.

W latach 1945–1949 uczył wychowania fizycznego w Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie oraz kierował Parkiem Szkolnym im. Jana III Sobieskiego. W tym okresie pełnił również rolę instruktora oraz wizytatora w Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego. Był zaangażowany w organizowanie kursów dla nauczycieli oraz programowania edukacji w zakresie wychowania fizycznego.

W 1949 roku rozpoczął studia na Akademii Wychowania Fizycznego, gdzie uzyskał tytuł magistra wychowania fizycznego w 1954 roku. Pełnił również rolę członka Polskiej Partii Socjalistycznej, a później Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W ciągu lat 1950–1952 zarządzał Oddziałem Wychowania Fizycznego i Higieny Szkolnej w Wydziale Oświaty Prezydium Rady Narodowej w Warszawie oraz brał udział jako sędzia na Festiwalu Młodzieży w Berlinie w 1951 roku. Pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego w Państwowej Szkole Ogólnokształcącej przy ul. Smolnej 30 oraz zajmował się prowadzeniem sekcji wychowania fizycznego Ośrodka Doskonalenia Kadr Oświatowych. W latach 1955–1962 pełnił funkcję wizytatora w Ministerstwie Oświaty, a po przejściu na emeryturę, utrzymywał się w niepełnym wymiarze godzin w Okręgu Szkolnym Warszawskim aż do końca swojego życia.

Ordery i odznaczenia

Zenon Paruszewski otrzymał szereg ważnych nagród i odznaczeń, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w rozwój kultury fizycznej oraz działalności społecznej. Poniżej przedstawiono listę niektórych z nich:

• Złoty Krzyż Zasługi,
• Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931),
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”.

Programy

Zenon Paruszewski jest znany z tworzenia oraz prowadzenia różnych programów telewizyjnych, które zyskały popularność wśród widzów. Oto niektóre z jego najbardziej rozpoznawalnych produkcji:

• „Złoty Krążek”,
• „Czwórbój Świata Młodych”,
• „Drużynowy pięciobój lekkoatletyczny”,
• „Konkurs 5 Milionów” (współpraca z TVP).

Publikacje

Zenon Paruszewski, wybitny ekspert w dziedzinie sportu, ma na swoim koncie szereg istotnych publikacji, które zabiegają o uwagę entuzjastów sportu oraz profesjonalistów. Jego książka z 1964 roku, „Piłka ręczna, Koszykówka, Siatkówka” napisana wspólnie z Aleksandrem Strycharzewskim, to cenne źródło wiedzy dotyczące tych dyscyplin sportowych.

Warto również zauważyć, że Paruszewski regularnie publikował artykuły w licznych czasopismach, w tym:

• „Przegląd Sportowy”,
• „Sport i Wczasy”,
• „Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna”,
• „Życie Warszawy”.

Życie prywatne

Zenon Paruszewski był żonaty z Józefą z d. Witkowskich, z którą zawarł związek małżeński w 1934 roku. Ich życie rodzinne obdarzyło ich synem Ryszardem, który został farmaceutą. Niestety, Zenon Paruszewski zmarł 24 kwietnia 1967 roku, mając 65 lat. Po jego śmierci, miejsce jego wiecznego spoczynku znajduje się na starym cmentarzu na Służewie w Warszawie.

---

Oceń: Zenon Paruszewski

---