Jakub z Szadka

Polityka i administracja

Jakub z Szadka, przedstawiciel rodu Wieniawa, żył w latach 1412–1487 i był osobą o znacznym wpływie w swoim czasie. Pełnił ważne funkcje w dziedzinie prawa i dyplomacji, co czyniło go istotną postacią w strukturach kościelnych i akademickich. W latach 1475–1476 był rektorem Akademii Krakowskiej, co podkreśla jego wkład w rozwój nauki oraz edukacji w Polsce.

Dodatkowo, Jakub był wicekustoszem oraz kanonikiem sandomierskim. Jego kariery nie można pominąć w kontekście funkcji oficjała i kanonika krakowskiego, a także proboszcza w Piotrowinie, które to zadania pozwalały mu na szerokie oddziaływanie w środowisku duchownym i lokalnej społeczności.

Życiorys

Jakub z Szadka, postać o niezwykłym dorobku intelektualnym i politycznym, urodził się około 1412 roku w komfortowych warunkach zamożnej rodziny z Szadku, jako syn Stanisława. Swoją edukację rozpoczął w 1428 roku, zapisując się na Wydział Sztuk Wyzwolonych Akademii Krakowskiej. Już w 1429 roku uzyskał tytuł bakałarza, a trzy lata później, w 1432, z powodzeniem obronił pracę magisterską w dziedzinie sztuk wyzwolonych.

Pobyt na uczelni zaowocował nawiązaniem przyjaźni z Janem Długoszem, co miało wielkie znaczenie w dalszej karierze Jakuba. Po skoncentrowaniu uwagi na prawie, w 1460 roku uzyskał tytuł doktora dekretów. Jego najważniejszym osiągnięciem w środowisku akademickim była rola rektora Akademii, a szczególnie znaczącą zasługą była rozbudowa Collegium Minus tej stołecznej uczelni. Jakub hojnie przekazywał część swoich zbiorów, zarówno rękopisów, jak i inkunabułów, kolegiom uniwersyteckim.

Jakub z Szadka był również aktywnym działaczem w dziedzinie dyplomacji. Współpraca z biskupem krakowskim Zbigniewem Oleśnickim sprzyjała zbliżeniu do króla Kazimierza Jagiellończyka. W 1431 roku wziął udział w soborze bazylejskim, a w 1455 roku, podczas sejmu piotrkowskiego, zyskał szlachectwo z rąk króla za swoje osiągnięcia naukowe oraz znaczący wkład w rozwój korony.

Zainwestował wiele wysiłku w sprawy dotyczące Pomorza, argumentując o polskich prawach do tych ziem w kontekście wojny trzynastoletniej. W dokumencie z 15 artykułami wyspecyfikował historyczne dowody, które miały wesprzeć roszczenia Polski w dziele odzyskiwania terytoriów nad Bałtykiem. Jakub pełnił funkcję głównego doradcy Kazimierza Jagiellończyka w trakcie rokowań toruńskich, biorąc czynny udział w redagowaniu warunków pokoju toruńskiego w 1466 roku. Jego argumenty za przyłączeniem Mazowsza do Korony oraz remontywacja praw króla do Księstwa Płockiego w 1462 roku, były również kluczowe.

W 1473 roku Jakub uczestniczył w zjeździe dyplomatów polsko-węgierskich w Nysie. Tam brał czynny udział w tworzeniu planów dla Kazimierza Jagiellończyka, aby jego synowie mogli zdobyć koronę czeską oraz węgierską. Jego mowy przeciwko Zakonom oraz apele o włączenie Mazowsza do Korony przetrwały dzięki Janowi Długoszowi, co wsparło upamiętnienie jego wkładu w historię Polski.

Jakub z Szadka zmarł 28 października 1487 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie trwały ślad w dziejach polskiej nauki i polityki.

Przypisy

  1. Tadeusz Marszał, Jakub z Szadka [w] Biuletyn szadkowski (2008), tom VIII, str. 5.
  2. Jan Wiśniewski, Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186-1926 r. tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581 do 1866 r., Radom 1928, s. 86.

Oceń: Jakub z Szadka

★★★★★
Średnia ocena:4.59 Liczba ocen:20