Antoni Cierplikowski

---

Młodość

Antoni Cierplikowski przyszedł na świat 24 grudnia 1884 roku w Sieradzu. Był dzieckiem szewca o imieniu Antoni oraz Joanny, która zajmowała się krawiectwem i pochodziła z rodziny Majchrzaków. W wczesnym wieku 11 lat zetknął się po raz pierwszy z tajnikami zawodu fryzjera, co miało istotny wpływ na jego dalsze życie.

Podczas nauki zawodu, Antoni uczył się w Łodzi, gdzie miał szczęście uczyć się pod okiem swojego wuja, Pawła Lewandowskiego, który prowadził zakład fryzjerski. Była to dla niego ważna lekcja, która otworzyła mu drzwi do przyszności. W 1901 roku podjął ważną decyzję o wyjeździe do Paryża, gdzie rozpoczął pracę w podziemnym salonie, tkając peruki z naturalnych włosów.

Kiedy w 1903 roku otrzymał swoją pierwszą szansę pracy z klientkami, to był moment, który oznaczał początek jego oszałamiającej kariery. Wkrótce zyskał uznanie wśród znakomitych aktorek, kabareciówek oraz kurtyzan, stając się ich ulubieńcem. Jego umiejętności fryzjerskie zdobyły szerokie uznanie, co przyczyniło się do jego renomy w artystycznych kręgach.

W 1905 roku Cierplikowski postanowił wyjechać do Londynu, aby podjąć naukę języka angielskiego. Jego życie osobiste również nabrało tempa – w 1909 roku związał się małżeństwem z Marie-Berthe Astier. Niestety, ich radość została przyćmiona przez tragedię, gdy 27 kwietnia 1909 roku urodził się ich syn, który zmarł zaledwie miesiąc później. Zrozpaczeni, państwo Cierplikowscy postanowili wrócić do Paryża, gdzie osiedlili się na Montmartrze.

Paryż, fryzjer gwiazd

W 1912 roku w stolicy Francji, Paryżu, Antoni Cierplikowski otworzył swój własny salon fryzjerski, znajdujący się w prestiżowej lokalizacji przy rue Cambon 5. To właśnie w tym miejscu wprowadził do mody fryzurę „na chłopczycę” – à la garçonne, nad którą pracował dla utalentowanej aktorki Ève Lavallière już w 1909 roku. Fryzura ta stała się symbolem nowego stylu lat międzywojennych, łącząc się z przełomowymi sukienkami Coco Chanel.

Cierplikowski miał zaszczyt czesać wiele znakomitości swojego czasu, wśród których znajdowały się takie ikony jak Mata Hari, Sarah Bernhardt, Isadora Duncan, Josephine Baker, Édith Piaf oraz Brigitte Bardot. Jego wpływ na świat sztuki wzmocniły bliskie przyjaźnie z wybitnymi postaciami, takimi jak Pablo Picasso, Amedeo Modigliani, Salvador Dalí, Xawery Dunikowski oraz Jean Cocteau.

Antoni był znany również ze swojego talentu do projektowania fryzur dla potrzeb wytwórni filmowych, między innymi pracując z legendarnymi aktorkami Hollywood, takimi jak Bette Davis, Joan Crawford, Frances Dee, Carole Lombard, Greta Garbo, Pola Negri oraz Marlene Dietrich. W latach 20. XX wieku posiadał około 60 salonów fryzjerskich na całym świecie, w krajach takich jak USA, Kanada, Francja, Wielka Brytania, Szwecja, Japonia i Australia.

Przy dostosowywaniu swojego paryskiego salonu do potrzeb klientów, Cierplikowski współpracował z takimi znakomitościami jak Sara Lipska, która była nie tylko utalentowaną rzeźbiarką, ale również malarką oraz projektantką mody. W Warszawie założył filię swojego przedsiębiorstwa fryzjerskiego, umiejscowioną przy ulicy Mazowieckiej 12. Często przybywał do Polski, a podczas jednej z wizyt w latach 20. przyleciał do swojego rodzinnego Sieradza własnym samolotem, z którego rzucał kwiaty i prezenty dla bliskich.

W 1927 roku otworzył prestiżowy salon Antoine de Paris w luksusowym domu towarowym Saks, zlokalizowanym przy Piątej Alei w Nowym Jorku. Wkrótce po tym zdobijająca popularność sieć ekskluzywnych salonów fryzjerskich pod tą samą nazwą zyskała uznanie wśród najwyższej klasy klientów.

Okres drugiej wojny światowej spędził w Stanach Zjednoczonych, intensywnie rozwijając swoją sieć salonów. Jednakże często znajdował czas na relaks, spędzając wolne chwile na Fire Island. Po wojnie, w 1947 roku, wrócił do Paryża, a jego sukcesy zawodowe trwały nadal. Cierplikowski regularnie przyjeżdżał do Polski, zaczynając współpracować z warszawskimi fryzjerami.

W 1963 roku jego wspomnienia, zawierające obszerne opisy kariery, spisała Jean Durtal w książce „Czesałem cały świat” (J’ai coiffé le monde entier). Pod koniec lat 60. XX wieku zadecydował o powrocie na stałe do rodzinnego Sieradza. Niestety, w lutym 1972 roku stracił swoją żonę Marie-Berthe, z którą dzielił życie przez ponad 60 lat.

W ciągu swego wyjątkowego życia zawodowego Antoni Cierplikowski pracował w Paryżu, Londynie i Nowym Jorku, zdobywając niebywałe sukcesy wszędzie tam, gdzie się osiedlił. Jego umiejętności były na tyle cenione, że nadzorował pracę fryzjerów podczas koronacji króla Jerzego VI w Wielkiej Brytanii, kiedy to zajmowali się jednoczesnym czesaniem 400 kobiet.

Schyłek życia

Świat artystyczny z wielką żalem pożegnał 85-letniego Antoine’a, organizując w jego honor galę w Théâtre des Champs-Élysées w Paryżu. Wielkość Antoniego Cierplikowskiego została doceniona przez Francuzów, którzy przyznali mu prestiżową Legię Honorową; w Polsce natomiast uhonorowano go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Oprócz tych wyróżnień, artysta zdobył również wiele innych odznaczeń w każdym z krajów, zarówno za działalność zawodową, jak i społeczną.

W 1970 roku, po latach sukcesów, Antoni postanowił powrócić do Sieradza. W ostatnich latach swojego życia prowadził skromne życie, będąc odwiedzanym przez bliskiego sobie znajomego, księdza infułata Apolinarego Leśniewskiego. Po swojej śmierci został pochowany na cmentarzu katolickim w Sieradzu. Jego prawa ręka spoczywa natomiast na cmentarzu Passy w Paryżu.

W miejscu, gdzie został pochowany, znajdowała się pomniejszona replika rzeźby Dusza odrywająca się od ciała, autorstwa Xawerego Dunikowskiego, która miała na celu upamiętnienie Cierplikowskiego. Rzeźba ta, która znajdowała się w kwartale 3. cmentarza, przy Placu Trocadéro, zniknęła w niejasnych okolicznościach w roku 2006.

Pamięć o Cierplikowskim

W Sieradzu odbywa się Open Hair Festiwal, który jest wyjątkową imprezą poświęconą twórczości Antoniego Cierplikowskiego. Festiwal ten ma na celu tworzenie i prezentowanie fryzur w przestrzeni publicznej, angażując lokalną społeczność oraz pasjonatów fryzjerstwa.

W roku 2015 na rynku w Sieradzu odsłonięto pomnik Cierplikowskiego, który stanowi trwały znak uznania dla jego wkładu w rozwój sztuki fryzjerskiej oraz mody.

W 1998 roku, w albumie poświęconym klasykom mody The Fashion Book, wydanym przez znane wydawnictwo Phaidon z Londynu, zadedykowano stronę Antonemu Cierplikowskiemu (w publikacji jako Antoine), co podkreśla jego znaczenie w historii mody. Na tej stronie znalazła się ilustracja przedstawiająca znaną Josephine Baker w fryzurze stworzonej przez Cierplikowskiego.

Od 2018 roku w Puławach corocznie odbywa się Ogólnopolski Konkurs Fryzjerski, który jest dedykowany Antonemu Cierplikowskiemu, nazywanemu Królem Fryzjerów, co pokazuje jego wielki wpływ na świat fryzjerstwa w Polsce i za granicą.

---

Oceń: Antoni Cierplikowski

---