Maksymilian Fajans

---

Wykształcenie

Maksymilian Fajans przyszedł na świat jako syn kupca z Sieradza, Hermana, oraz jego żony Leontyny Kon. Miał również brata, Maurycego Fajansa, który odgrywał istotną rolę w jego życiu.

W okresie od 1844 do 1849 roku kształcił się w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie. Jego nauczycielami byli znamienici malarze: Ksawery Kaniewski, Jan Feliks Piwarski oraz Rafał Hadziewicz. Fajans wykazywał szczególne zainteresowanie litografią oraz chromolitografią, niestety, w Warszawie nie było wielu specjalistów w tych dziedzinach, co stanowiło pewne ograniczenie dla jego artystycznych aspiracji.

W 1850 roku, przy wsparciu finansowym od Edwarda Rastawieckiego i Aleksandra Przezdzieckiego, podjął decyzję o wyjeździe do Paryża. Tam, w stolicy sztuki, miał okazję uczyć się pod okiem uznanych mistrzów, takich jak Ari Scheffer, Émile Lassalle oraz Rosé-Joseph Lemercier, gdzie odbył praktyki w zakładzie litograficznym, co pozwoliło mu na rozwój swoich umiejętności.

Zakład litograficzny

W 1853 roku, po powrocie do stolicy, Maksymilian Fajans założył wyjątkowy Zakład Artystyczno-Litograficzny, który mieścił się przy ul. Długiej. W swoim atelier pracował na nowoczesnych urządzeniach sprowadzonych z Francji, a wśród jego zespołu można było znaleźć również francuskich specjalistów. Zakład koncentrował się na drukowaniu różnorodnych ilustracji, których zastosowanie obejmowało zarówno publikacje literackie, jak i druki codzienne, takie jak kalendarze, zaproszenia czy dyplomy. Warto zaznaczyć, że wydawano także druki religijne, w tym obrazki z przedstawieniami świętych, co przyczyniło się do zdobycia dużej popularności i renomy na rynku.Fajans był płodnym twórcą, który w latach 1851–1863 opublikował 14 zeszytów Wizerunków polskich, bazując na własnych rysunkach.

Dodatkowo, w okresie od 1851 do 1861 roku ukazało się 24 zeszyty Wzorów sztuki średniowiecznej stworzonych na podstawie rysunków takich artystów jak Ludwik Łepkowski czy Bolesław Podczaszyński. W 1858 roku Fajans wydał również dzieło zatytułowane Kwiaty i poezje, które powstało według jego własnych projektów. Ważnym momentem w jego twórczości było wydanie w 1856 roku publikacji poświęconej trofeom i sprzętom stołu Karola X. Gustawa, zdobytym w 1656 roku przez Stefana Czarnieckiego, z kolei w latach 1875–1883 przygotował monumentalne Album widoków historycznych Polski Napoleona Ordy. Ponadto, Fajans współpracował z innymi ważnymi postaciami, w tym zSamuelem Orgelbrandem, co dodatkowo wzbogacało jego artystyczny dorobek.

Zakład fotograficzny

W roku 1860 Maksymilian Fajans podjął się intensywnych przygotowań, aby otworzyć swoje własne atelier fotograficzne. Uroczysta inauguracja zakładu miała miejsce 17 maja 1862 roku, co zostało zauważone w ówczesnej prasie. Artykuły głosiły:

Studjując przez długi czas sztukę fotograficzną w najcelniejszych tego rodzaju zakładach za granicą, P. Fajans, jest dziś w stanie odpowiedzieć wszelkim wymaganiom wykształconego już teraz smaku Publiczności, i wysoko posuniętego postępu fotografji; w tym celu zakład swój, zaopatrzył w najdoskonalsze aparata i przystroił w to wszystko, co dotąd w tej sztuce odkrytem zostało.

Wkrótce firma przyjęła nazwę Zakład Artystyczno-Litograficzny i Fotograficzny, a jej głównym profilem działalności stały się portrety fotograficzne, wytwarzane z wykorzystaniem popularnej w tamtych czasach techniki mokrego kolodionu. Odbitki były realizowane na papierze albuminowym, co Fajans z powodzeniem wzbogacił o własne innowacje, najłatwiej zauważalne w niezwykłym, ciemnobrązowym odcieniu pozytywów.

Zakład słynął z dużego formatu fotografii oraz dodatkowo zajmował się wykonywaniem zdjęć w plenerze, jak również reprodukcją dzieł sztuki. W 1868 roku Fajans przeniósł swoje atelier do nowego, własnego budynku przy Krakowskim Przedmieściu. Kierował nim do 1881 roku, kiedy to przejął go J. Mielnicki, a w 1883 roku firma przeszła w ręce Leonarda i Sp.

Maksymilian Fajans otrzymał wiele nagród, w tym wyróżnienia na Międzynarodowej Wystawie Fotograficznej, która odbyła się w 1865 roku w Berlinie, a także na Wystawie Wiedeńskiej w 1873 roku.

Życie prywatne

Maksymilian Fajans prowadził życie osobiste, które było związane z dwoma żonami. Jego pierwsza żona, Paulina Lindau (1836–1857), odeszła w młodym wieku. Po jej śmierci, po kilku latach, poślubił Minę Gerstenzweig (1841–1933), z którą spędził resztę życia. Z pierwszego małżeństwa urodziła się im córka Paulina (ur. 1856).

Połowa Fajansa spoczywa obok żony Miny na cmentarzu żydowskim, który znajduje się przy ulicy Okopowej w Warszawie. Grobowiec, który powstał w 1892 roku, został zaprojektowany przez utalentowanego rzemieślnika Bolesława Syrewicza.

---

Oceń: Maksymilian Fajans

---